Muzeum w Kwidzynie

---

Historia

Pomysł powołania Muzeum w Kwidzynie pojawił się w 1945 roku, nieco po tym, jak miasto przeszło pod polską administrację. Jego założenie miało opierać się na zbiorach ocalałych z niemieckiego Heimatmuseum Westpreussen, które zostało stworzone przez nauczyciela Waldemara Heyma w roku 1926. Te dary kulturowe początkowo zamierzano włączyć do kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, jednak dzięki staraniom Wiesława Sztejnike, ówczesnego starosty, pozostały w Kwidzynie.

Do maja 1950 roku, zbiory te znajdowały się pod opieką Józefa Błachnio, kierownika Muzeum w Grudziądzu. W tym samym roku, na stanowisko pierwszego kierownika Muzeum powołano Alfonsa Lemańskiego, którego mianował Minister Kultury i Sztuki. W lipcu tego samego roku uzyskano zgodę na wykorzystanie historycznego zamku kapituły pomezańskiej jako przestrzeni muzealnej. Po niezbędnych pracach remontowych rozpoczęto proces przenoszenia zbiorów, nad którym czuwał ks. dr Władysław Łęga. W tym czasie trwała również organizacja pierwszych ekspozycji.

Muzeum oficjalnie otworzyło swoje drzwi dla zwiedzających 20 listopada 1950 roku, wprowadzając wówczas dwie główne ekspozycje: stałą archeologiczną oraz czasową, która składała się z kolorowych reprodukcji dzieł sztuki z Galerii Trietiakowskiej. Ze względu na bogate zasoby zbiorów, rozpoczęto tworzenie profilu Muzeum, wspierając się wiedzą profesorów: Karola Górskiego, Rajmunda Galona oraz Marii Znamierowskiej-Prüfferowej. Na początku Muzeum było bezpośrednio zależne od Ministerstwa Kultury i Sztuki, a później nadzór nad nim przejęło Muzeum Pomorskie w Gdańsku. W kwietniu 1963 roku że Muzeum podległo Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, co zaowocowało wprowadzeniem statusu placówki zatwierdzonego przez Ministerstwo Kultury i Sztuki rok później.

Od połowy lat 50. w Muzeum gromadzono zbiory dotyczące przyrody, organizując także wystawy związane z tą tematyką we współpracy z Ligą Ochrony Przyrody – Oddział Gdański, w tym z udziałem Alfonsa Sikory. W maju 1967 roku po zakończeniu remontu na trzecim piętrze zamku, nastąpiło otwarcie stałej wystawy przyrodniczej pod nazwą „Przyroda skarbem narodu”. Od stycznia 1973 roku Muzeum w Kwidzynie funkcjonuje jako Oddział Muzeum Zamkowego w Malborku.

Kierownicy Muzeum

• Alfons Lemański,
• Halina Sampławska,
• dr Antoni Pawłowski,
• Sylwia Tatara,
• dr hab. Janusz Hochleitner,
• Janusz Cygański w latach 2013–2019,
• dr Justyna Liguz od 2019 roku.

Zbiory

W zbiorach muzeum znajduje się około 5 tysięcy różnorodnych obiektów, które zostały starannie podzielone na kilka interesujących kolekcji.

• Dzieła sztuki: w tej sekcji można znaleźć fascynujące naczynia porcelanowe z XVIII, XIX oraz początku XX wieku, a także eleganckie naczynia szklane datujące się na koniec XIX i początek XX wieku. Warto zwrócić uwagę na portret Mężczyzny z czaszką z XVII wieku oraz alabastrową płaskorzeźbę „Święta Rodzina odpoczywająca podczas ucieczki do Egiptu” z 1683 roku. Muzeum posiada również płaskorzeźbę Zabójstwa Abla, dębową skrzynię z XIV wieku obitą żelaznymi pasami oraz intarsjowany stół z marmurowym blatem z 1648 roku. Kolekcję uzupełniają fotele z XVIII wieku oraz monety z różnych okresów, w tym pruskie, rosyjskie i francuskie.
• Znaleziska archeologiczne: ta część zbiorów obejmuje różnorodne naczynia ceramiczne, krzemienne młoty, motyki oraz żarna pochodzące z epoki kamienia. Znaleźć można również grzebienie kościane oraz zapinki lateńskie, a także bursztynowe paciorki.
• Zbiory etnograficzne: do interesujących obiektów należą tu dwudrzwiowa szafa na odzież z 1789 roku, intarsjowana skrzynia z 1802 roku oraz krzesło dla prządki z 1804 roku. W zbiorach można znaleźć również wspomniane drewniane matryce oraz formy piernikarskie z lat XVI–XIX wieku.
• Zbiory przyrodnicze: ta sekcja dzieli się na trzy główne podgrupy:
• Sekcja faunistyczna: zawiera bogatą kolekcję okazów ptaków, ssaków, gadów, płazów oraz owadów, a także jaja ptaków krajowych, reprezentujące 123 gatunki.
• Sekcja paleontologiczna: w zbiorach tej sekcji znajdują się m.in. kości walenia wydobyte z koryta Wisły, wyjątkowo dobrze zachowana w kraju czaszka tura, ząb mamuta oraz jajo hadrozaura.
• Sekcja botaniczna: posiada ponad 700 kart, w tym znakomite zbiory herbarium J. Peil z lat 1867–1915.

Pracownie i opiekunowie zbiorów

Muzeum w Kwidzynie dysponuje wieloma specjalistycznymi pracowniami, które zajmują się różnorodnymi dziedzinami merytorycznymi. Poniżej przedstawione są szczegóły dotyczące każdej z nich:

• Pracownia Historii i Sztuki,
• Pracownia Archeologii – opiekunowie kolekcji archeologicznej: dr Antoni Pawłowski, Joanna Jezierska (od 2010 roku),
• Pracownia Etnograficzna – opiekunowie kolekcji etnograficznej: Halina Sampławska, Sylwia Tatara, Joanna Jezierska,
• Pracownia Przyrodnicza – opiekunowie kolekcji przyrodniczej: Ryszard Domaradzki (w latach 1973-1992), Grzegorz Sidor (w latach 1992-1998), Magdalena Bółkowska (w latach 1998-2010), Adam Juźwiak (w latach 2010-2020),
• Pracownia Konserwatorska Zbiorów Przyrodniczych – konserwator zbiorów przyrodniczych: Karol Stawski (w latach 1976 – 2020).

Te wyspecjalizowane pracownie są kluczowe w pracy muzeum, ponieważ każda z nich wnosi unikalny wkład w utrzymanie i ekspozycję bogatych zbiorów, a także w prowadzonych badaniach.

---

Oceń: Muzeum w Kwidzynie

---